Kruisherenkapel – Uden

De in 1904 gebouwde Kruisherenkapel is een middelgrote kloosterkerk. De kerk is in 2015 herbestemd tot een
multifunctioneel cultureel gebouw. Naast de religieuze activiteiten vinden er tegenwoordig ook culturele, educatieve, maatschappelijke en zakelijke activiteiten plaats.
In deze kloosterkerk is na het verwijderen van de banken een overmatige nagalm ontstaan, waardoor de
spraakverstaanbaarheid erg verslechterd was. De ruimte werd bovendien als onaangenaam luidruchtig ervaren. Als gevolg hiervan was de ruimte minder goed exploiteerbaar dan verwacht. Naar aanleiding hiervan is PBTA gevraagd te adviseren bij het verbeteren van de akoestiek om dit tij te keren. Het gebouw, ontworpen door de bekende architect Caspar Franssen (1860 – 1932) is een rijksmonument. Het exterieur en het interieur wordt door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed aangemerkt als “totaalkunstwerk”.

Kerkzaal, multifunctioneel 400 zitplaatsen

Ons advies
• Meting van de akoestiek in de bestaande situatie, vóór het aanbrengen van voorzieningen.
• Advies van aan te brengen voorzieningen, in overleg met opdrachtgever, architect en de gemeentelijke
monumentencommissie, mede t.b.v. de vereiste monumentenvergunning
• De basis nagalmtijd is van 4,5 seconden teruggebracht naar 3 seconden en kan door middel van variabele voorzieningen verder teruggebracht worden naar 1,8 seconde. Deze waarden passen beter bij de afmetingen van de ruimte, die daardoor nu een akoestiek heeft die je ook zou verwachten. Een bijzondere uitdaging was het onzichtbaar inpassen van de geluidabsorberende voorzieningen, zodat het als monument beschermde interieur volledig zichtbaar is gebleven zoals het in 1904 door de architect bedoeld is. Om de gewenste nagalmtijdreductie te kunnen realiseren, moest een aanzienlijke hoeveelheid absorberend materiaal worden aangebracht, dat bovendien gelijkmatig over de ruimte verdeeld moest worden. Dit is gedaan door in terugliggende gestucte vlakken met bakstenen omlijstingen geluidabsorberend “stucwerk” op het bestaande aan te brengen, met dezelfde door veroudering van meer dan 100 jaar vergrijsde “witte” kleur.
• Overige absorptie vond een plaats in biechtstoelen, in de preekstoel, achter de altaren, op het orgelbalkon, achter
zolderluiken e.d., voor zover zichtbaar voorzien van akoestisch open prints met het authentieke uiterlijk. Ook wordt
voldaan aan de rijksmonumentale voorwaarde dat de voorzieningen omkeerbaar zijn, d.w.z. dat de oorspronkelijke staataltijd teruggebracht kan worden zonder achterblijvende schade aan het monument.
• Tussentijdse akoestische metingen en eindcontrolemetingen met rapportage van het gerealiseerde resultaat.
• De variabele akoestiek bestaat uit open- en dicht schuivende gordijnen op plaatsen waar deze in vergelijkbare kerken oorspronkelijk ook voorkwamen en verrijdbare akoestische panelen, waarmee verschillende opstellingen en ruimteindelingen mogelijk zijn.

Resultaat
Zeer tevreden opdrachtgever en monumentencommissie.